Testament

Tłumaczone teksty zawierają dwie ważkie rzeczy: proces pisarskiego dojrzewania wielkiego poety i prozaika oraz jego uwagi o sztuce innych i o sztuce w ogóle.

Ukazują moment, gdy Rilke, pisząc swój "Dziennik florencki", uświadomił sobie, że obdarzony został łaską odgadywania, przenikania i wysławiania istoty rzeczy, co ukaże cała jego dalsza twórczość, gdy pisał w sposób jedyny, niepowtarzalny, aż po kres bolesnego zwątpienia, kiedy zdawało mu się, że utracił zdolność tworzenia. Co widoczne jest w "Testamencie", którego myśli i słownictwo dyskretnie, bezwiednie dla samego autora, zapowiadają nieznaną mu dotąd, potężną erupcję twórczą.

Wszystkie teksty razem są znakomitym świadectwem odwiecznej, artystycznej prawdy, że życie codzienne jest od wieków tworzywem sztuki, że własne życie artysty jest również źródłem jego twórczości, że wszystko, co ludzkie, nie jest mu obce, lecz wyrażane w sposób tak piękny i pokrzepiający, iż swoim głęboko wzruszającym kunsztem ratuje i jego, i nas od głębokiej depresji.

Wielkość i piękno sztuki europejskiej, od renesansu po impresjonistów, tchnie z każdego opisu dzięki niezwykłemu mistrzostwu języka Rilkego. Obrazy, rzeźby, dzieła architektury - dzięki barwnym, plastycznym, precyzyjnym opisom - istnieje widomie w słownym kształcie. I to stanowi zasadniczą wartość wszystkich tłumaczonych tu dzieł.